Süni intellektin müasir tarixi haqqında məlumat bugün ki, elektron dərsimizin əsas mövzusu olacaq.
Süni intellektin müasir tarixi haqqında məlumat
Bildiyimiz kimi süni intellekt sahəsindəki inkişafların tətbiqində ruhlandırıcı və təsir edici nəticələrin ilk nümunələri çoxlu sayda tez-tez dəyişən amillər və çevik adaptiv insan reaksiyası tələb edən fəaliyyətlərdə, məsələn, əyləncə və oyunlarda əldə edilmişdir.
İntellektual imkanlarına görə insanla müqayisə olunan “ağıllı maşın” yaratmaq qabiliyyətinə maraq 1997-ci ildən, IBM Deep Blue superkompüterinin şahmat üzrə dünya çempionu Qarri Kasparovu məğlub etdiyi vaxtdan ardıcıl olaraq artır.
2005-2008-ci illərdə süni intellektlə bağlı işlərdə keyfiyyət sıçrayışı baş verdi. Riyazi elm dünyası dərin maşın öyrənməsi nəzəriyyəsinin inkişafı üçün əsas olan çoxlaylı neyron şəbəkələrin hazırlanması üçün yeni nəzəriyyələr və modellər tapdı. Və İT sənayesi yüksək məhsuldar ən əsası isə ucuz və sərfəli hesablama sistemləri istehsal etməyə başladı. Riyaziyyatçılar və mühəndislərin birgə səylərinin nəticəsi son 10 ildə möhtəşəm uğurların əldə edilməsi oldu.
2011-ci ildə IBM Watson koqnitiv öz-özünə öyrənmə sistemi bütün zamanların Jeopardy oyununun çempionlarını məğlub etdi!
2016-cı ilin əvvəlində Google-un AlphaGo proqramı bir oyunda Avropa çempionu Quo Fan Huini məğlub etdi. İki ay sonra AlphaGo dünyanın ən yaxşı Go oyunçularından biri olan Li Sedolu 4-1 hesabı ilə məğlub etdi. Bu hadisə ilə AI tarixi mərhələlərdən birini götürdü — bundan əvvəl kompüterin bu səviyyəli oyunçuya qalib gələ bilməyəcəyinə inanılırdı: abstraksiya səviyyəsi çox yüksək idi və sadalamaq üçün hadisələrin inkişafı üçün çoxlu ssenarilər var idi. Müəyyən mənada Go-dakı kompüter yaradıcı şəkildə “düşünməyi” bacarmalıdır.
2017-ci ilin yanvar ayında Karnegi Mellon Universitetində hazırlanmış Libratus proqramı 20 günlük Brains Vs. Süni intellekt: Upping the Ante”, 1,7 milyon dollardan çox qazandı.
Növbəti qələbəni Lengpudashi adlı süni intellektin təkmilləşdirilmiş versiyası Dünya Poker Seriyasının (WSOP) iştirakçısı Alan Du, eləcə də bir sıra elm adamları və mühəndislər oldu. Üstəlik, bu vəziyyətin özəlliyi onda idi ki, oyunçu AI-nin zəif tərəflərindən istifadə edərək onu məğlub etməyi planlaşdırırdı.
Lakin strategiya nəticə vermədi və Libratusun təkmil versiyası yenə qalib gəldi. Blomberq-in məlumatına görə, Libratus-un həmdizayneri Noam Braun deyib ki, insanlar süni intellekti lazımi səviyyədə qiymətləndirmirlər: “İnsanlar blef etməyi insanlara xas olduğunu düşünürlər, lakin bu, belə deyil. Kompüter başa düşə bilər ki, blef etsəniz, daha çox qazana bilərsiniz”.
Son bir neçə il ərzində süni intellektə əsaslanan həllər təkcə əyləncə sahəsində deyil, bir çox fəaliyyət sahələrində tətbiq edilib, prosesin səmərəliliyinin yüksəldilməsinə nail olunub. Texnologiya nəhəngləri Facebook, Google, Amazon, Apple, Microsoft, Baidu və bir sıra digər şirkətlər süni intellektlə bağlı araşdırmalara böyük məbləğdə vəsait yatırırlar və artıq öz təcrübələrində müxtəlif inkişafları tətbiq edirlər.
2017-ci ilin may ayında Microsoft hər bir proqram məhsulunda süni intellektdən istifadə etməyi və onu hər bir tərtibatçıya təqdim etməyi planlaşdırdığını elan etdi.
Süni intellekt platformalarının qiymətinin azaldılması və onların əlçatanlığının artırılması təkcə iri korporasiyalara deyil, həm də ixtisaslaşmış şirkətlərə və hətta startaplara da onlarla işləməyə imkan verib.
Son bir neçə ildə bir neçə nəfərdən ibarət və nəhəng maliyyə imkanlarına malik olmayan çoxlu kiçik tədqiqat qrupları meydana çıxdı, buna baxmayaraq, süni intellekt əsasında qurulmuş yeni və perspektivli ideyalar və konkret iş həlləri ilə çıxış etməyi bacarırlar.
Ən məşhur nümunələrdən biri çox məşhur Prisma mobil tətbiqini yaradan startapdır — inkişaf qrupu bu və ya digər rəssamın stilizasiyası ilə fotoşəkillərin emalı üçün xidmət yaratmışdır.
Süni intellektin bir çox istiqamətlərdə kütləvi inkişafı və tətbiqi bir anda İT sənayesinin inkişafında bir neçə əsas amil sayəsində mümkün oldu: yüksəksürətli internetin nüfuzu, məhsuldarlığın əhəmiyyətli dərəcədə artması və müasir kompüterlərin mövcudluğu. Sahiblik dəyərinin eyni vaxtda azalması, bulud həlləri və mobil texnologiyaların inkişafı, pulsuz proqram təminatı (SPO) bazarının böyüməsi və sairəni qeyd etmək olar.
Süni intellektdən istifadəni ən çox qəbul edən sənayelər reklam, marketinq, ticarət, telekommunikasiya, dövlət xidmətləri, sığorta, bankçılıq və fintech kimi kütləvi və paylanmış istehlak xidmətləridir. Dəyişiklik dalğası təhsil və səhiyyə kimi mühafizəkar fəaliyyət sahələrinə də çatıb.
© İstifadə edilərkən gadirov.com-a istinad olunmalıdır
