Salam əziz dostlar, dəyərli oxucularım və dinləyicilərim, həmçinin gadirov.com saytının daimi ziyarətçiləri, youtube abunəçilərim və sosial şəbəkə istifadəçilərim. Xoş gördük sizləri. İnternetdə informasiya axtarışını asanlaşdırmaq üçün xüsusi serverlərdən istifadə edilir. Bu serverlər müxtəlif informasiya resursları arasında informasiya axtarışını təmin edirlər. Adlar üzrə faylları tapmaq üçün FTP-serverlərdə Archie-serverlərdən istifadə edilir. Menyu bəndlərini axtarmaq üçün Gopher serverlərindəki Veronica axtarış proqramından istifadə edilir. Açar sözlərə görə şəbəkə verilənlər bazasında indeksləşdirilmiş sənədlərin axtarışı WAIS proqramı vasitəsilə həyata keçirilir.
İnternetdə informasiya axtarışı
İnternetin bütün WWW serverlərində informasiya axtarışı çox da asan məsələ deyildir. Bunun üçün aşağıdakı əsas yanaşmalardan istifadə edilir:
Web-indekslərin yaradılması. Bu yanaşmada avtomatik olaraq informasiyanın yığılması, baxış və indekləşdirilməsi xüsusi axtarış proqramları (robotlar) vasitəsilə həyata keçirilir. Bu proqramlara misal olaraq, Alta Vista (altavista.com), HotBot (www.hotbot.com), həmçinin Open Text (http: www.open text.com) proqramlarını göstərmək olar. Bu cür axtarış sistemlərinin müsbət cəhətləri onların böyük verilənlər bazasına malik olması və sorğuların emalının yüksək sürətli olmasıdır.Mənfi cəhəti isə informasya emalının aşağı keyfiyyətdə olmasıdır.
Web-katoloqların yaradılması. Bu yanaşmada katoloqlara malik mövzuyönlü informasiya sistemlərinin təşkili nəzərdə tutulur.Daxil olunan verilənlərin analiz və təsnifatı yüksək ixtisaslı mütəxəssislər tərəfindən yerinə yetirilir. Bu cür axtarış sistemlərinə YAHOO (www.yahoo.com) b və Magellan (magellan.com) proqramlarını aid etmək olar. Bu sistemlərin müsbət cəhəti informasiyanın böyük keyfiyyəti çeşidlənməsi , mənfi cəhəti isə yaradılması üçün böyük zəhmət tələb olunması və informasiyanın yeniləşməsinin tələb olunmasıdır.
Hibrid axtarış sistemləri. Bu sistemlərdə indekslərvə mövzular üzrə olan kataloqlardan istifadə etmək olar. Bu cür sistemlərə Lycos (www.lycos.com) , Excite (www.excite.com) və Web Crawler (wepcravler.com) sistemlərini aid etmək olar. Bu cür sistemlərin müsbət və mənfi cəhətləri informasiya axtarışı və saxlanmasının 1və11 prinsiplərindən istifadə olunması və həyata keçirilməsi dərəcəsi ilə təyin edilir.
Online məlumatları. Bunlar əl ilə yaradılır və Web kataloqlardan fərqli olaraq daxili axtarış mexanizminə malik olmurlar. Buna görə də burada informasiyanın müstəqil axtarmaq lazımdır. Online məlumat proqramlarına aşağıdakıları aid etmək olar. Whole İnternet Gaxabor (http://nearnet.gnn.com/gnn/wic/in.dex.html) Web Server Directory, mövzu üzrə olan məlumat sistemi- Big Book (big.book.com) qrafiki təsnifatı Hootvers (hoovers.com).
CD-ROM-da yerləşən verilənlər bazaları. İnternet-şəbəkə resursları lokal verilənlər bazası şəklində olur. Bu cür məlumat sistemlərinə A. Siqalovun «İnternet-in sarı səhifələri» (Rus versiyası «Elektron kataloqu»). Quaterdesk firmasının WebCompass axtarış sistemini aid etmək olar. Onların müsbət cəhəti avtonom rejimdə lazımı ünvanları əvvəlcədən axtarmaq imkanına malik olması, mənfi cəhəti isə informasiyanın operativ olaraq yeniləşdirilməsinin mümkün olmamasıdır.
Rus dili axtarış sistemlərinə aşağıdakıları aid etmək olar. Beynəlxalq Web-indekslər. buraya rus dili sözləri daxil etmək olar. Buna missal olaraq, Alta Vista (altavista.telia.com) sistemini göstərmək olar.
Axtarış sistemləri. Buraya daxildir CTEK firmasının istehsalı olan Rambler (www.rambler.ru), İNTERRUSİA kompaniyasının istehsalı ola «Rus maşın axtarış» (search.interrusia .com). Bundan əlavə aşağıdakı sistemlər də mövcuddur. Comptek international (http.//www.cti.ru /arcadia/index.html), Duks (www.dux.ru).
© İstifadə edilərkən gadirov.com-a istinad olunmalıdır
